نکات مهم در انتخاب تولید‌کننده نخ پلی‌استر

چکیده

در سال­‌های اخیر با توجه به محدودیت­ تولید الیاف طبیعی، تلاش جهت جایگزینی این الیاف با الیاف مصنوعی آغاز شده است. الیاف پلی‌استر با بیش از 52% سهم  بازار تولید منسوجات نساجی، سهم بسزایی در تولید محصولات نساجی اعم از خانگی، صنعتی، لوازم منزل و… ایفا می­‌کند. افزایش تقاضا برای این الیاف، موجب افزایش تولیدکنندگان بالادستی و تولید محصولات با کیفیت­‌های متفاوت شده‌ است؛ در این شرایط یک سردرگمی خاص در زنجیره تامین صنایع پایین دستی جهت انتخاب محصول و تامین‌کننده مناسب مشاهده شده است. مطالعه بر روی این موضوع نشان می­‌دهد پارامترهایی نظیر قیمت محصول، کیفیت محصول، زمان تحویل، بسته بندی، هزینه حمل و نقل، پاسخگویی و پشتیبانی فنی منجر به رضایت مشتریان و خوشنامی برند می‌شود بنابراین پارامترها به عنوان شاخص‌های ارزیابی انتخاب تامین‌کننده در نظر گرفته شد. همچنین بررسی نتایج این مطالعات نشان داد مهم­ترین مؤلفه­‌های انتخاب تامین‌کننده از سوی مصرف‌کنندگان کیفیت محصول و زمان تحویل می­‌باشد و سایر شاخص­‌ها­ تأثیر کمتری در انتخاب تامین‌کننده و به صورت موردی تامین‌کننده نخ پلی‌استر دارد.  

مقدمه

در سال­‌های اخیر با توجه به محدودیت­‌ها و مشکلات تولید الیاف طبیعی، تلاش جهت جایگزینی این الیاف با الیاف مصنوعی و اصلاح خواص آن به منظور نزدیک کردن خصوصیات فیزیکی آن به الیاف طبیعی آغاز شده است. امروزه با توجه به تجاری شدن و صرفه اقتصادی تولید الیاف پلی­‌استر با ماده اولیه پلی‌اتیلن‌ ترفتالات (PET)، مطالعات گسترده‌ای بر روی خواص آن انجام شده و انواع گوناگون نخ از این الیاف تهیه می­‌شود به طوری که بر طبق آمار منتشر شده از سوی سازمان جهانی نساجی در سال 2021 الیاف پلی‌­استر با تولید 57 میلیون تن الیاف در سال بیش از 52% سهم  بازار تولید منسوجات نساجی را در اختیار دارد. این الیاف عمدتاً در دو دسته پلی­‌استر تهیه شده از چیپس پتروشیمی و پلی‌استر بازیافتی از بطری (PET) دسته بندی می‌شود. با استفاده از این الیاف انواع مختلف نخ­‌های یکسره و ریسیده شده بصورت تک­لا یا چندلا، به تنهایی یا مخلوط با سایر الیاف برای استفاده در کاربرد­های متنوع اعم از محصولات خانگی، صنعتی، لوازم منزل و… تولید می‌شود. تنوع محصولات تهیه شده از این الیاف و کاربرد­های خاص آن موجب افزایش تقاضا برای این الیاف در بازار جهانی شده است. بعلاوه افزایش تولیدکنندگان بالا دستی این صنعت موجب تولید محصولات با کیفیت­‌های متفاوت از سوی آنها شده است؛ از این رو مصرف‌کننده پایین دستی نخ همواره با چالش انتخاب محصول با کیفیت و خواص مطلوب دست و پنجه نرم می­‌کند. بررسی ­بازار و رفتار مشتریان و مصرف‌کنندگان نخ پلی­‌استر نشان می­‌دهد مهم­‌ترین چالش زنجیره تامین صنایع پایین دستی مصرف‌کننده نخ، انتخاب محصول و تامین‌کننده مناسب است و در این راستا کیفیت محصول و زمان تحویل مهم‌ترین مؤلفه‌ها هستند و به ترتیب در مراحل بعدی قیمت محصول، هزینه حمل و نقل و پاسخگویی و پشتیبانی فنی اهمیت دارد. در نهایت شهرت و برند تامین‌کننده، تامین نیاز فنی و کیفیت رابطه با تامین‌کننده از عوامل بسیار تأثیر‌گذار هستند که با تقویت CRM و رضایت خاطر مشتری می­‌تواند موجب تقویت و دوام فروش گردد. در ادامه این مطالعه به بررسی تک به تک موارد مؤثر در انتخاب تامین‌کننده نخ پلی­‌استر پرداخته خواهد شد. در این مقاله پارامترهایی نظیر قیمت، نحوه پرداخت، کیفیت، زمان تحویل، بسته بندی، هزینه و نحوه حمل و نقل، پاسخگویی و پشتیبانی فنی، رضایت مشتریان و خوشنامی برند از شاخص­‌های اصلی و مؤثر بر قرار گرفتن یک شرکت در وندرلیست (AVL) به عنوان تامین‌کننده نخ پلی‌استر مورد مطالعه قرار می­‌گیرد.  

تأثیر کیفیت محصول

 کیفیت نخ بعنوان مواد اولیه مصرفی تأثیر بسزایی در امکان مصرف نهایی نخ در صنایع مختلف نظیر بافندگی دارد. این کیفیت تأثیر بسزایی در قابلیت بافت آن، راندمان ماشین و میزان تولید روزانه، سرانه تولید، درصد ضایعات و کیفیت پارچه تولیدی دارد. در این قسمت از مطالعه تلاش خواهد شد پارامترهای کیفی نخ مورد مطالعه قرار گیرد تا مشتری با مد‌نظر قرار دادن آنها در هنگام خرید، بیش‌ترین بهره‌وری از تولید پارچه را بدست بیاورد. همچنین ارائه مطالب فنی و مباحث کیفی در این قسمت می­‌تواند موجب افزایش دانش فنی مشتریان و بالطبع آن افزایش انتظارات ایشان شود بنابراین تولیدکنندگان نخ را وادار به تلاش مضاعف جهت افزایش کیفیت نخ تولیدی می­‌کند.

تأثیر استحکام و ازدیاد طول تا حد پارگی نخ بر کیفیت محصول

استحکام و ازدیاد طول تا حد پارگی نخ پلی‌استر یکی از پارامترهای مهم فیزیکی-مکانیکی نخ می­‌باشد که در انتخاب نخ پلی‌استر و تداوم چرخه تولید منسوجات تأثیر بسزایی دارد. در هنگام خرید نخ پلی­‌استر خریدار بایستی به میزان استحکام، ازدیاد طول تا حد پارگی و خاصیت الاستیسته آن با توجه به عملیات بعدی که قرار است روی نخ انجام شود و همچنین کاربرد نهایی محصول تولید شده توجه نماید. به عنوان مثال حتی نخی که قرار است در عملیات بافندگی تاری-پودی به عنوان نخ تار و یا پود پارچه استفاده شود بایستی خصوصیاتی متفاوت نسبت به هم داشته باشند. نخ تار بایستی علاوه بر استحکام دارای خاصیت ارتجاعی بالایی باشد چرا که در هنگام قرارگرفتن تحت تنش در بین اسنو بافندگی تا غلتک برداشت پارچه تنش زیادی به آن وارد می­‌شود و اگر از نخی استفاده شود که مقاومت آن کمتر یا حتی در حد حداقل مورد نیاز جهت بافت پارچه باشد موجب افزایش پارگی شده که علاوه بر کاهش کیفیت پارچه موجب افزایش توقفات و کاهش بهره‌وری و نیز استهلاک و آسیب به قطعات ماشین می­‌شود بنابراین در انتخاب نخ بایستی استحکامی بالاتر از استحکام تنش بافندگی وارده به نخ در نظر گرفته شود به علاوه از نظر خاصیت ارتجاعی نیز نخ باید قابلیت برگشت پذیری کامل در برابر تنش وارد شده طی فرآیند بافندگی را داشته باشد و پارچه پس از رهایی تنش بلافاصله به طول اولیه برگردد. در حالی که این موارد درانتخاب نخ پود لحاظ نخواهد و تنها استحکام در حد تحمل تنش رزروگیری سیستم پودگذاری و پودگذاری نخ مد نظر قرار می­‌گیرد. همچنین علاوه بر موارد فوق کاربرد نهایی محصول تولید شده بایستی مد نظر قرار گیرد به عنوان مثال پارچه مورد استفاده در لباس بایستی زیردست مناسبی داشته باشد و دوام و خاصیت ارتجاعی آن خوب باشد چرا که در حین مصرف زود پاره و بالاخص در محل آرنج و زانو دفرمه نشود ولی در مثال دیگری پارچه مورد استفاده جهت کیسه نگهدارنده برنج بایستی مقاومت بالایی داشته باشد ولی زیر دست و دوام آن اهمیتی ندارد اما بایستی مقاومت دوخت دسته آن و خاصیت ضربه پذیری آنی بالایی داشته باشد. این پارامتر در بسیاری از موارد بالاخص اگر از نخ برای کاربردهایی که به مقاومت بالا در برابر سایش و پارگی نیاز دارد استفاده شود بسیار حائز اهمیت است؛ در این مورد هنگام خرید نخ، مشتری بایستی اطلاعات فنی کامل در مورد خصوصیات نخ و محصول تولیدی داشته باشد و آن را مد نظر قرار دهد. شرکت سیرنگ با دارا بودن کارشناسان مجرب در فروش محصولات اطلاعات مورد نیاز جهت انتخاب نخ مناسب به مشتری را ارائه می­‌نمایند.

تأثیر جمع شدگی نخ پلی‌استر بر کیفیت محصول

یکی از موارد با اهمیت در هنگام خرید نخ یا پارچه پلی‌استر میزان جمع شدگی آن در حین استفاده نهایی می­‌باشد. این جمع شدگی که در نخ و یا پارچه رخ می­‌دهد ناشی از رهایی تنش‌های درونی اعمال شده به نخ یا پارچه در طی فرآیند تولید آن می­‌باشد. عدم مدنظر قرار دادن این موضوع در هنگام خرید نخ یا پارچه می­‌تواند موجب ایجاد مشکلات اساسی شود. بنابراین با توجه به کاربرد منسوج بایستی به آن استراحت داد و آن را تثبیت نمود تا از از جمع شدگی احتمالی منسوج جلوگیری شود. به عنوان نمونه اگر پارچه­ ای جهت مصرف لباسی باشد و تثبیت و رهایی از تنش و استراحت آن کامل نشده باشد در هنگام مصرف (شستشو یا اتو) باعث آبرفت پارچه یا لباس و تغییر اندازه آن می­‌شود. در مثالی دیگر اگر استراحت کامل و تثبیت نخ، در مورد نخ استفاده شده در تایرسازی تا کمتر 1% کاهش نیابد می­‌تواند موجب بروز حادثه در در هنگام مصرف تایر و ترکیدگی آن گردد. بنابراین این موضوع نیز بایستی در هنگام خرید مورد توجه قرار گیرد.

تأثیر ساختار رنگ نخ در انتخاب محصول توسط مشتری

یکی از موارد با اهمیت در هنگام خرید نخ توسط مشتری دانستن کاربرد نهایی و رنگ مورد نیاز محصول می­‌باشد. بر اساس این اطلاعات، نخ رنگی (خود رنگ) یا خام که باید تحت رنگرزی قرار گیرد بایستی از نظر ثبات سایشی، شستشویی و نوری رنگ بررسی و مشتری در هنگام خرید نخ رنگی براساس نوع رنگ مصرفی در نخ رنگی، در انتخاب خود دقت نماید. علاوه بر آن یکنواختی در ساختار نخ تولیدی در جذب رنگ نخ و یکنواختی آن بسیار حائز اهمیت می­‌باشد و می‌تواند موجب تولید محصول معیوب و ایجاد خسارت گردد. به عنوان مثال ثبات نخ‌های خودرنگ با توجه به قرارگیری رنگ در ساختار پلیمر بسیار بالا­تر از نخ‌ها رنگرزی شده است. در نخ­‌های خام اگر نخی بدرستی در فرآیند کشش و تثبیت حرارتی ساختار کریستالی آن تشکیل نشده باشد در هنگام رنگرزی می‌تواند جذب رنگ با عمق بیشتری داشته باشد و موجب نایکنواختی گردد. در نوع نگاهی دیگر نخی که به اصطلاح در پارچه بشور-بپوش پیراهنی استفاده می­‌شود رنگ نخ آن بایستی ثبات شستشویی بالایی داشته چون مدام در معرض شستشو قرار می­‌گیرد ولی ثبات نوری رنگ در خصوص آن اهمیت شایانی ندارد و باید ثباتی متوسط داشته باشد همین امر در خصوص نخ پرده‌­ای نتیجه­‌ای متفاوت با پارچه بشور-بپوش دارد یعنی پارچه پرده‌ای که در مجاورات نور قرار دارد بایستی ثبات نوری بالایی داشته باشد و کمتر در معرض شستشو است بنابراین بایستی ثبات شستشویی متوسطی داشته باشد. یا نخ مورد استفاده در کفپوش‌ها علاوه بر ثبات شستشویی مناسب بایستی ثبات سایشی بالایی داشته باشد. علاوه بر آن نخ­‌ها با طیف رنگی زیادی قابلیت تولید و عرضه دارند. این مهم است که از تولید‌کننده­‌ای خرید شود که توانایی تولید طیف رنگی وسیعی داشته باشد بنابراین اگر به رنگ‌های خاصی نیاز دارید، مطمئن شوید که نخ در طیف­‌های رنگی دلخواه موجود است یا می‌توان آن را به راحتی با رنگ مورد نظر شما تولید کرد تا مطابق با نیاز شما باشد. شرکت سیرنگ با شعار رنگ­‌ها به ظرافت نخ یکی از منحصر به فردترین شرکت­‌های فعال در تولید نخ­‌های یکسره با تنوع و طیف رنگی گسترده شامل نخ­‌ها خودرنگ با ثبات بالا و نخ­‌ها خام قابل رنگرزی می‌­باشد.

 تأثیر ظرافت نخ بر انتخاب مشتری

مشتری در هنگام خرید نخ بایستی اطلاعات کافی در مورد ظرافت پارچه و زیردست پارچه تولیدی داشته باشد و انتخاب خود را بر اساس آن انجام دهد. به عنوان مثال در پارچه‌های ضخیم و قوی با زیر دست زبر از نخ‌های دنیر بالاتر استفاده می­‌شود که موجب کاهش انعطاف‌پذیری پارچه و تخت شدن آن می­‌شود و در پارچه‌های ظریف با زیر دست نرم از نخ­‌های دنیر پایین­ تر و با تعداد فیلامنت بالاتر که می‌تواند در بافت پارچه شکنندگی ایجاد کند انتخاب نماید. معمولاً در انتخاب نمره­ یا دنیر نخ­ ها مهم­تر از موارد ذکر شده وزن متر مربع پارچه تولیدی می­‌باشد که مشتری ­آن را به شدت در نظر دارد چرا که می­‌تواند موجب افزایش یا کاهش قیمت تمام شده و سود خالص تولید گردد. تولید نخ پلی‌استر با ظرافت­‌های متنوع و با تعداد فیلامنت متفاوت در شرکت سیرنگ این حق را به مشتری می­‌دهد که حق انتخاب مناسبی در مقایسه با سایر شرکت­‌ها که نخ با تنوع نمره‌ای کم تولید می­‌کنند داشته باشند. 

تأثیر پارمترهای کیفی نخ پلی‌استر بر انتخاب توسط مشتری

از پارامترهای مهم کیفیت نخ می­‌توان به یکنواختی نخ از نظر قطر و میزان پرز سطحی اشاره نمود. هرچه نخ تولید شده یکنواخت­‌تر باشد استحکام و ظاهری مطلوب­‌تری دارد. اندازه­‌گیری یکنواختی در شرکت سیرنگ با استفاده از دستگاه­ Yarn Evenness خازنی انجام می­‌شود تا از تولید و خروج نخ معیوب جلوگیری شود.

یکنواختی تنش در طول فرآیند تولید نخ پارامتر مهم و تأثیرگذار کیفی دیگر می­‌باشد. در طول فرآیند، طول نخ کشش همواره باید بصورت یکنواخت و در حالت بهینه باشد چرا که اگر کشش نخ بیشتر یا کمتر از حد بهینه باشد بالاخص در نخ سفید موجب رنگرزی نایکنواخت نخ خواهد شد.

دیگر پارامتر تأثیرگذار بر کیفیت نخ نوع روغن و درصد روغن تکمیل روی نخ می­‌باشد. این روغن که تحت عنوان اسپین فینیش یا روغن تکمیل از آن یاد می­‌شود در واقع یک لایه مولکولی است که روی سطح الیاف قرار می‌گیرد و نقش اصلی آن به عنوان آنتی استاتیک می‌باشد بعلاوه می­‌تواند موجب ایجاد چسبندگی بین فیلامنت‌ها و کاهش اصطکاک شود. نوع روغن مصرفی و میزان این روغن در کیفیت نخ و عملیات بعدی مؤثر است.  طبق استاندارد ملی ایران به شماره ۹۲۵ برای نخ FDY محدوده قابل قبول درصد روغن بین ۰.۷ درصد تا ۱.۳ درصد است.

شرکت سیرنگ با دارا بودن به روزترین تجهیزات آزمایشگاهی، آزمایشگاه همکار 17025 اداره استاندارد می­‌باشد. ضمناً در این خصوص کارشناسان مجرب آزمایشگاه و کنترل کیفیت شرکت سیرنگ آماده ارائه اطلاعات مورد نیاز مشتریان در انتخاب نخ می‌باشد.

واحد کنترل کیفیت شرکت سیرنگ با بکارگیری افراد متخصص و مجرب یکی از قوی ترین واحد­های شرکت بوده که با سخت­گیری وصف ناپذیری از تولید و خروج نخ معیوب و عرضه آن به مشتری خودداری کرده و از ایجاد نارضایتی مشتری جلوگیری می­ نماید.