فرآیند آزمون تعیین درصد روغن تکمیل نخ (Spin Finish) یا OPU
اسپین فینیش یا روغن تکمیل در واقع یک لایه مولکولی است که روی سطح الیاف قرار میگیرد و نقش آن افزایش خواص آنتی استاتیکی و ایجاد چسبندگی بین فیلامنتها میباشد و یکی از مهمترین پارامترهای تاثیر گذار بر کیفیت نخ محسوب میشود.
درصد روغن تکمیل روی نخ حد مجازی داشته و نباید از یک مقدار معینی کمتر یا بیشتر باشد به عنوان مثال طبق استاندارد ملی ایران به شماره ۹۲۵ برای نخ FDY محدوده قابل قبول درصد روغن بین ۰.۷ درصد تا ۱.۳ درصد است.
فرایند آزمون تعیین درصد روغن تکمیل نخ (اسپین فینیش)
یا OPU
در این روش، سه نمونه نخ با وزن مشخص (حدود ۲ گرم) به وسیله ترازوی دیجیتال به طور دقیق با دقت ۰.۰۰۱ وزن شده و داخل لولهی دستگاه قرار میگیرند. سپس با استفاده از پیپت مدرج مقدار ۱۰ سی سی اتانول به هر کدام از نمونه های داخل لوله اضافه کرده و فرصت میدهیم تا روغن روی نخ در اتانول حل شود. سپس حلال حاوی روغن را با استفاده از میله فشارنده از لوله خارج کرده و روی ظرف آلومینیومی کوچک میریزیم. قابل ذکر است که این ظرف از قبل وزن شده و در حال حرارت دیدن است.
این حرارت قابل تنظیم بوده و باعث تبخیر حلال میشود و در نهایت فقط روغن در ظرف باقی میماند. مراحل ذکر شده را با ریختن دو سری دیگر اتانول تکرار کرده و پس از سرد شدن ظرف حاوی روغن آن را وزن میکنیم. نمونه نخ مورد استفاده را نیز درآون خشک کرده و حال با داشتن وزن روغن و وزن نخ خشک قادر به محاسبه درصد روغن خواهیم بود.
این حرارت قابل تنظیم بوده و باعث تبخیر حلال میشود و در نهایت فقط روغن در ظرف باقی میماند. مراحل ذکر شده را با ریختن دو سری دیگر اتانول تکرار کرده و پس از سرد شدن ظرف حاوی روغن آن را وزن میکنیم. نمونه نخ مورد استفاده را نیز درآون خشک کرده و حال با داشتن وزن روغن و وزن نخ خشک قادر به محاسبه درصد روغن خواهیم بود.
استانداردها
- پیرو استاندارد ملی ایران به شماره ۹۲۵ برای تعیین درصد روغن تکمیل نخ FDY میتوان طبق استاندارد بین المللی ASTM D2257 عمل نمود.
- حد مجاز برای درصد روغن نخ POY طبق استاندارد ملی ایران حداقل ۰.۲۵ درصد و حداکثر ۱ درصد می باشد و برای نخ DTY بین ۱ تا ۳ درصد تعریف شده است.
تجهیزات مورد استفاده
- در تعیین درصد روغن از دستگاه Oil extractor و حلال مناسب برای استخراج روغن، ترازوی دیجیتال با دقت ۰.۱ میلی گرم جهت توزین و از آون و دیسیکاتور به منظور خشک کردن نمونهها استفاده میشود.
حلال های مورد استفاده در آزمون
حلال های مورد استفاده در این آزمون از خانواده الکل ها، هیدروکربن های هالوژنه و … میباشد:
- کلروفرم
- کلروفرمتتراکلرواتان یا اتانول